Pojęcia „poradnictwo psychologiczne” i „psychoterapia” bywają czasem używane zamiennie, co przysparza wielu nieporozumień, szczególnie w czasie pierwszego spotkania ze specjalistą. W rzeczywistości są to działania o zupełnie innych celach i odmiennym charakterze.

Porada psychologiczna to zwykle „jednorazowa usługa”, której celem jest udzielenie klientowi informacji lub przedstawienie propozycji rozwiązania danego problemu. Poradnictwo można prowadzić w zakresie np. problemów małżeńskich, problemów wychowawczych z dziećmi, leczenia i profilaktyki uzależnień lub wyboru odpowiedniego zawodu.

W przeciwieństwie do poradnictwa, psychoterapia jest oddziaływaniem długoterminowym. Jej celem jest uzyskanie przez klienta względnie trwałych zmian w funkcjonowaniu oraz polepszenie jakości życia. Osiągnięcie tych celów możliwe jest poprzez głębsze przyjrzenie się istocie zgłaszanego problemu, a co za tym idzie – samemu sobie. W związku z takim założeniem, psychoterapeuta nie udziela klientowi porad na temat tego, jak ma żyć – zamiast tego towarzyszy mu w szukaniu odpowiedzi na trudne pytania, służy swą wiedzą i doświadczeniem, wspiera naturalny proces rozwojowy. W efekcie osoba w terapii niejako sama dociera do tego, co jest dla niej ważne.

Jednym z błędnych przekonań, które wciąż utrzymują się w potocznej świadomości jest stwierdzenie, że psychoterapia przeznaczona jest jedynie dla osób przejawiających poważne zaburzenia psychiczne, osób niebezpiecznych, niezrównoważonych, może nawet szaleńców. Tego typu stereotypowe spojrzenie na sprawę skutkuje między innymi tym, że nawet osoby znajdujące się w ewidentnym kryzysie psychicznym wolą pozostać same ze swoim cierpieniem, niż sięgnąć po pomoc specjalisty. Niestety, poczucie wstydu i lęku przed oceną innych niejednokrotnie potrafią być mocniejsze, niż potrzeba zadbania o siebie.

W rzeczywistości indywidualne motywy podjęcia własnej psychoterapii bywają różne i trudno jednoznacznie określić „typ osoby”, dla której jest ona przeznaczona – szczególnie, gdy mowa o psychoterapii rozwojowej, ukierunkowanej na poszerzanie świadomości siebie samego.

Dla porządku można jednak przyjąć, że psychoterapia Gestalt skierowana jest do dwóch grup klientów. Do pierwszej z nich zaliczymy osoby, które w swym życiu przeżywają pewne trudności natury emocjonalnej – szczególnie te przyjmujące postać stanów depresyjnych i lękowych, chorób psychosomatycznych lub innych zaburzeń nerwicowych. Drugą grupę stanowić będą osoby, których funkcjonowanie na co dzień nie odbiega od ogólnie przyjętej „normy”, które chcą jednak poprzez spotkania z terapeutą polepszyć jakość swojego życia. Innymi słowy – na terapię można zdecydować się zarówno w celu zmniejszenia dokuczliwości pewnych objawów, jak i po to, by zaspokoić własną potrzebę wzrostu, rozwoju, znalezienia odpowiedzi na ważne, życiowe pytania.
Więcej o tym zagadnieniu przeczytać można w zakładce Oferta.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Gestalt – podobnie jak każda inna metoda psychoterapii, posiada pewne ograniczenia – w mniejszym stopniu sprawdza się w przypadku leczenia niektórych zaburzeń osobowości, chorób psychotycznych (np. schizofrenii) oraz zaburzeń, w przypadku których powinno się stosować głównie farmakoterapię bądź hospitalizację.

Zasadniczo psychoterapia Gestalt jest podejściem długoterminowym, co oznacza, że sama terapia trwa najczęściej od roku do kilku lat (przy założeniu, że sesje odbywają się raz w tygodniu). Istnieje jednak możliwość umówienia się na krótszy okres czasu (np. kilku miesięcy) i podjęcia tak zwanej terapii krótkoterminowej – to zależy jednak od ustalonego celu terapii, rodzaju zgłaszanego problemu, osobowości klienta oraz decyzji samego terapeuty. Czas trwania i zakres terapii ustala się zwykle w czasie pierwszych spotkań podczas zawierania tzw. kontraktu terapeutycznego.

Kontrakt – to rodzaj ustnej umowy, jaką zawierają ze sobą psychoterapeuta i klient. Ustalany jest zazwyczaj na pierwszym spotkaniu i służy określeniu warunków planowanej współpracy (m.in. czasu trwania terapii, jej kosztu, warunków odwoływania sesji). W ramach kontraktu wstępnie określa się również obszar do pracy terapeutycznej. Etyka zawodowa zobowiązuje psychoterapeutę do prowadzenia terapii tylko za zgodą i wiedzą pacjenta – kontrakt terapeutyczny jest tego gwarancją.

Superwizja to rodzaj konsultacji psychoterapeuty z osobą posiadającą znacznie większe doświadczenie w pracy terapeutycznej (tzw. superwizorem) na temat przebiegu terapii klienta. Celem takiej konsultacji jest rozważenie wszelkich etycznych i praktycznych kwestii, jakie pojawiają się w czasie prowadzenia sesji terapeutycznych. Profesjonalny psychoterapeuta powinien regularnie korzystać z superwizji, ponieważ stanowi ona gwarancję skuteczności prowadzonej terapii i jest jednym z wymogów etycznych wykonywania tego zawodu.

Przyjęło się mówić, że w psychoterapii Gestalt terapeuta pracuje z klientem. Fakt ten potrafi czasem zaskoczyć, czy wręcz rozbawić osoby, dla których bycie w terapii jest równoznaczne z przyjęciem roli pacjenta. Istotnie, samo sformułowanie „klient w terapii” jest dość niefortunne – słowo „klient” stanowi bowiem bezpośrednią kalkę z języka angielskiego i kojarzy się bardziej ze światem handlu niż sięganiem po pomoc i wsparcie. Dotąd jednak nie znaleziono w języku polskim bardziej trafnego określenia na osobę będącą w procesie terapii rozwojowej.

Samo rozróżnienie między słowami „klient” i „pacjent” ma niebagatelne znaczenie, ukazuje bowiem dwa różne konteksty pomagania: pracy terapeutycznej w prywatnym gabinecie oraz leczenia np. w gabinecie lekarskim w ramach służby zdrowia. O ile słowo „pacjent” kojarzy się głównie z osobą chorą (a więc przejawiającą pewne zaburzenia, które należy wyleczyć), o tyle „klient” oznacza człowieka, który przychodzi do terapeuty z decyzją, by coś w swoim życiu zmienić. Klient w terapii nie jest więc biernym chorym, któremu sugeruje się rozwiązania, daje zalecenia lub udziela rad, lecz odrębną, autonomiczną osobą, która aktywnie uczestniczy w procesie terapeutycznym i która ma na ten proces znaczący wpływ.

Propozycję rozdzielenia tych dwóch pojęć wprowadził przed laty Carl Rogers – jeden z twórców psychoterapii humanistycznej, który uznał, iż skuteczna terapia polega na głębokim i osobistym wejściu terapeuty w świat klienta po to, by być z nim w relacji człowiek-człowiek, nie zaś w powodującej asymetrię relacji lekarz-pacjent.